مسجد جامع ابيانه، داراي آن‌چنان تاريخ با ارزش است كه به تنهايي ديدن ابيانه را لازم مي‌دارد، محراب در شبستان زيرين مسجد، با تزيينات بسيار زيبا، نفيس و منحصر به فرد است. اين محراب كه به دستور ابوجعفرمحمد فرزند علي ساخته شده، داراي كنده‌كاري به خط كوفي گلدار و كوفي ساده است و سوره «يس» در اطراف آن كنده شده است. تاريخ جمادي‌الاول سال 477 هجري بر روي محراب به چشم مي‌خورد. همچنين منبر مسجد، يادگاري از دوره سلجوقي (سال 466 هجري) است كه بر روي آن گل هشت پر لوتوس شبيه آنچه بر سنگ‌هاي تخت‌جمشيد از عصر هخامنشي به جاي مانده است، ديده مي‌شود. بناي اوليه مسجد متعلق به قرن چهارم هجري بوده و تعمير آن بوسيله مولانا محمد بها‌الدين در سال 772 هجري به اتمام رسيده است.
مسجد پرزله در بخش شرقي مسجد جامع بنا يافته و به عصر ايلخانيان تعلق دارد. بر در ورودي مسجد كه قديمي‌ترين در موجود در ابيانه است تاريخ 701 هجري نقش بسته، اين مسجد در دو طبقه فوقاني ساخته شده و در زير آن آب‌انبار و پاشير قرار دارد، ارتباط طبقات مسجد از طريق پله‌اي مارپيچ ميسر است. بقعه امامزادگان يحيي و عيسي، فرزندان امام موسي كاظم (ع) در جنوب شرقي مسجد جامع قرار دارد كه برخلاف اكثر ساختمان‌هاي روستا، داراي حياط مركزي است و آب‌نماي بزرگي كه از شاخه نهر روستا سيراب مي‌شود، در وسط آن قرار دارد. معماري اين زيارتگاه با گنبد هشت ضلعي و كاشي‌كاري فيروزه‌اي، جلوه‌اي زيبا در ميان بناهاي خشتي دهكده دارد.